Het Muiderberg project

Wetenschappelijk adviseurs:
Bart Wallet, hoogleraar Joodse Studies, Universiteit van Amsterdam
Leo Smole, bestuursadviseur Erfgoed & Archeologie bij Gemeente Arnhem en adviseur van het IPOR en de NIK

De huidige situatie
De Joodse begraafplaats in Muiderberg is de veruit grootste Asjkenazische of Hoogduitse-Joodse begraafplaats in Nederland, die ook nog steeds in gebruik is. Veld A van die begraafplaats (zie kaart hieronder), waar men al in 1642 begonnen is met het begraven van de overleden leden van de gemeenschap, is het oudste gedeelte, maar is in de loop der eeuwen en vooral na WOII ernstig in verval geraakt en overwoekerd door bomen, struiken en onkruid.

Het belang van Veld A
Uit historisch, archeologisch en cultureel oogpunt is Veld A een zeer belangrijke plek voor en een bron van informatie over de vroegste geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Nederland. In het begin van de zeventiende eeuw groeide de Asjkenazische gemeenschap in Amsterdam aanzienlijk onder impulsen van de ongekende economische groei in de Nederlanden tijdens het twaalfjarig bestand (1609 – 1621), maar ook door het uitbreken van de Dertigjarige Oorlog (1618). Deze economische en oorlogsvluchtelingen bouwden een nieuw leven op in Amsterdam en werden uiteindelijk op Muiderberg begraven. Via de teksten op hun grafstenen zijn gegevens terug te vinden, die een belangrijke rol kunnen spelen in het historisch onderzoek naar de Joodse gemeenschap in haar beginjaren en het genealogisch onderzoek naar de betreffende families.

Het doel van het project
De begraafplaats Muiderberg neemt een centrale plaats in in de Joodse cultuur en daarom is het van groot belang dat het oude Veld A nu systematisch en op wetenschappelijk verantwoorde wijze onderzocht en, waar mogelijk, hersteld wordt om de vroegste geschiedenis van het Jodendom in Nederland te kunnen herschrijven en aanvullen. Veel graven kregen in het verleden houten zerken, die natuurlijk in de loop der jaren vergaan zijn.

Naar schatting zijn er op Veld A nog tussen de 2.000 en 2.500 grafstenen die geïdentificeerd moeten worden.
Die stenen terugvinden en waar mogelijk herstellen om ze daarna te fotograferen en te inventariseren is het doel van dit grote project, dat gesteund wordt door Joodse organisaties en een Comité van Aanbeveling.

Foto’s van de deplorabele staat van Veld A:

nl_NLNederlands