Het Stenen Archief - Alleen afgerond onderzoek

7646

(123)008
5
Mendel
Barend Isaac
Yissaschar z.v. Yitschak
Hendeltje Simons Cohen
Isaac Mendel & Sara Heumann Kohen
12-11-1786 (zie opm.)
21 Cheshvan 5547 (zie opm.)
Mülheim aan den Rijn, Hertogdom Berg, Dld
21-03-1865
23 Adar 5625
Martenshoek, gem. Hoogezand
Slochteren (Kolham)
22-03-1865//24 Adar 5625
B. MENDEL OVERL
DEN 21 MAART 5625
פ"נ
איש תם וישר
הלך תמים מו"ר
רעה צאן קדשים
כ"ה יששכר בר
יצחק.מת ביום
ב ונקבר ביום ד
כ"ד אדר תרכ"ה לפ"ק

ת נ צ ב ה 
Hier Rust
Een ingetogen en rechtschapen man
Die ingetogen ging, onze leraar en rebbe
Herder van de heilige kudde
De ge'eerde heer Yissachar zoon van de heer
Yitschak.Hij overleed op maandag en werd begraven op woensdag
24 Adar 5625

T N Ts B H  
Volgens de overlijdensakte overleed hij op dinsdag en niet op maandag.

De burgerlijke overlijdensdatum genoemd in de Nederlandse tekst 21 maart 5625 was op een dinsdag.

Het is frappant dat uit de literatuur blijkt dat hij bij de gezaghebbers van de gemeente niet in de gratie was en uit zijn functie als godsdienstleraar als ook uit zijn nevenbanen als koster en schochet ontslagen werd.
En dat de gemeente hem verder niet ondersteunde.
Niets van dit alles komt tot uiting in de tekst waar zijn positie en godsdienstige taken zonder enige terughoudendheid worden genoemd.

Bron: Family Search - Huwelijkse Bijlagen - (image 156 uit 675), Hoogezand: 26-10-1820

Zeven getuigen die voortdurend woonachtig geweest waren in Mülheim en die zijn ouders goed kenden, en van wie twee zelfs bij de geboorte van Barend Isaäc Mendel aanwezig waren, bevestigden te weten dat hij in 1786 in de maand november geboren was. Ook "dat dit nooit bijde Joodsche confessie over 't algemeen het gebruik was, en dat ook hier nooit openlijke registers over de geboorten gehouden waren." Ze verzekerden ook dat zijn ouders "bestendig te Mülheim gewoond hadden tot aan het jaar 1812, daarna te Dusseldorff".

Op zijn Certificaat van de Nationale Militie wordt zijn geboortedatum echter vermeld als 12-11-1786, wat hier aangehouden is.

Aangezien het uur van zijn geboorte niet bekend is, kan zijn geboortedatum volgens de Joodse kalender niet met zekerheid worden vastgesteld.

Bron  Burgerlijke stand - Overlijden 
Archieflocatie  Groninger Archieven 
Algemeen  Gemeente: Hoogezand
Soort akte: overlijden
Aktenummer: 60
Aangiftedatum: 22-03-1865 
Overledene Barend Mendel
Geslacht: M
Overlijdensdatum: 21-03-1865
Leeftijd: 78
Overlijdensplaats: Martenshoek gem. Hoogezand, huisnr. A3  
Vader Izaak Mendel
Moeder Sara Heuman
Partner Hendeltje Simon Cohen (de Vries), wonende te Martenshoek
Relatie: echtgenoot 
Nadere informatie  geboortepl: Dusseldorf (Duitsland)  dit is onjuist in huwelijks akte staat vermeld Mulheim

Uur van overlijden: des namiddags te vier uur

 

Hij was vader van (123)066 en schoonvader van (123)116.

Bron  Burgerlijke stand - Huwelijk 
Archieflocatie  Groninger Archieven 
Algemeen  Gemeente: Hoogezand
Soort akte: Huwelijksakte
Aktenummer: 20
Datum: 26-10-1820 
Bruidegom Barend Isaac Mendel
Geboorteplaats: Mulheim, Hertogdom Berg, Dl 
Bruid Hendeltje Simons Cohen
Geboorteplaats: Hoogezand 
Vader bruidegom Isaac Mendel, wonende te Dusseldorf
Moeder bruidegom Sara Heumann, overleden
Vader bruid Simon Mozes Cohen, wonende te Hoogezand 
Moeder bruid Hanna Isaäc van Praagh, wonende te Hoogezand 
Nadere informatie  geboortedatum bruidegom: 00 11 1786; beroep bruidegom: inlandsche kramer; geboortedatum bruid: 00 11 1793; beroep vader bruidegom.: koopman; beroep vader bruid: vleeschhouwer; bruidegom 33 jaar; bruid 26 jaar 

https://www.dutchjewry.org/genealogy/ndbeli/4963.shtml
Barend en Hendeltje hadden 7 kinderen van wie 6 in Hoogezand zijn geboren. Het laatste kind is in Sappemeer geboren.

Hendeltje Simons Cohen is op 76-jarige leeftijd overleden in Martenshoek op 05-04-1870 (gem. Hoogezand, aktenr: 43). Ze was toen weduwe. Er is blijkbaar geen steen voor haar.


Verdere bijzonderheden
Bron: De Joodse Gemeenschappen in Hoogezand-Sappemeer, Slochteren, Noord- en Zuidbroek en omliggende dorpen 1724-1950, van E.P. Boon en J.J.M. Letttinck

p. 29 "Simon Mozes (geboren ca. 1765) trouwde met Hanna Isaacs van Praag wier vader en oom in het Veendammer kerkbestuur zaten. De dochter van Simon en Hanna trouwde  later met de godsdienstonderwijzer Barend Isaac Mendel."

p. 74 "Pas in de archieven van 1825 duikt weer een naam op van een "onderwijzer der Nederlands-Israëlitische jeugd". Het was Barend Isaäc Mendel, die tevens dienst deed als tweede voorzanger en als kerkmeester, zeg maar boekhouder en secretaris. Hiervoor zagen we dat hij ook rituele slachtingen verrichtte. 
Omdat men in afwachting was van zijn getuigschrift kreeg hij een voorlopige benoeming. Daar hij goed en zedig gedrag vertoonde dacht het kerkbestuur dat wel te kunnen doen. Een jaar later zouden Van der Zijl en de Groninger parnassijns vinden dat de man tekort schoot en kreeg Mendel ontslag. Hij verzette zich met hand en tand hiertegen en dacht nog geruime tijd weer aan de slag te kunnen als godsdienstonderwijzer, maar het lukte niet zo'n baan te vinden. Ook zijn andere taken in de kille werden hem afgenomen. Hij en zijn gezin leefden intussen van de bedeling. Toen de kinderen uit het huis geplaatst dreigden te worden ging hij in zaken."
2023/06/04
bnnch