Het Stenen Archief - Afgerond en lopend onderzoek

[325]

(301)2-45
5
Kisch
Levie Hartog
Yehuda Arye z.v. Moshe Zvi Avraham Kisch
Poulina Knorringa
Hartog Izaäk Kisch & Jettje van Hasselt
16-09-1842
12 Tishri 5603
Groningen
26-03-1920
7 Nissan 5680
Groningen
Groningen (Iepenlaan)

L. H. KISCH

GEB. 12 TISHRI 5603

16 SEPT.

OVERL. 7 NIESAN 5680

     26 MAART

Het klemmetje, mesje en de wijnbeker op de steen geven aan dat Levie Hartog mohel was.

Zijn steen en die van zijn echtgenote staan naast elkaar.
יהודה אתה יודוך אחיך 

תחת הציון הלז
נחו עצמות איש משוש אשתו ובנו יחידו
זכרו כלבנון בתוך עדתו
החבר ר יהודה אריה בן הח"ר
משה צבי אברהם קיש 
ושם אמו יסכא שרה
אשר היה בחייו שמש נאמן דקהלתנו
הלך לעולמו בעש"ק  ז ניסן 
שנת תרום ידך לפ"ק

ת נ צ ב ה 
Yehuda, U zullen Uw broeders loven,
Onder dit grafteken
Rusten de beenderen van een man,  de vreugde van zijn echtgenote en zijn enige zoon
zijn nagedachtenis is als de Libanon te midden van zijn gemeente
De chaver de heer Yehuda Aryeh zoon van de chaver de heer
Moshe Zvi Avraham Kisch
En de naam van zijn moeder was Jesche Sara
Die gedurende zijn leven een trouwhartige sjamasj (dienaar=koster) was van onze gemeente
Hij ging naar zijn Eeuwige Wereld op de vooravond van de Heilige Shabbat  (vrijdag) 7 Nissan 
in het jaar "Uw hand zal verhoogd zijn"
De bovenspreuk is uit Genesis 49:8

De derde regel (enigszins veranderd) verwijst naar Hosea 14:8

De twee woorden gekozen voor het weergeven van het overlijdensjaar zijn uit Micha 5:8 (Vertaling Statenbijbel)
De cijferwaarde is resp. 646 en 34, tesamen (5)680, het overlijdensjaar. 

Bron:  Burgerlijke Stand - Geboorte
Gemeente: Groningen
Aktenummer: 821
Aangiftedatum: 17-09-1842 
Kind: Levie
Geslacht: M
Geboortetdatum: 16-09-1842
Geboorteplaats: Groningen, huisnr G278 
Vader: Hartog Izäak Kisch, koopman te Groningen
Leeftijd: 38 jaar 
Moeder: Jettje van Hasselt, wonende te Groningen
Leeftijd: 28 jaar 
Uur van geboortte: des namiddags te drie uur

Bron:  Burgerlijke Stand - Overlijden 
Gemeente: Groningen
Aktenummer: 404
Aangiftedatum: 26-03-1920 
Overledene: Levi Kisch
Overlijdensdatum: 26-03-1920
Leeftijd: 77
Geboorte- en woonplaats: Groningen 
Vader: Hartog Izaak Kisch, overleden  
Moeder: Jettje van Hasselt, overleden  
Echtgenote: Poulina Knorringa
Uur van overlijden: des namiddags te half een

Hij was echtgenoot van (301)2-47, een neef van (301)2-28, een zoon van [Groningen (Moesstraat)] (300)2-76 en (300)2-90, en een broer van (300)2-61, (300)2-167 en (300)2-13.

Bron:  Burgerlijke Stand - Huwelijk 
Gemeente: Groningen
Aktenummer: 139
Datum: 20-05-1869 
Bruidegom: Levie Kisch, koopman  Leeftijd: 26 jaar
Geboortedatum: 16-09-1842
Geboorte- en woonplaats: Groningen 
Bruid: Poulina Knorringa  Leeftijd: 25 jaar
Geboortedatum: 11-11-1843
Geboorte- en woonplaats: Groningen 
Vader bruidegom: Hartog Izaäk Kisch, koopman, overleden te Groningen 
Moeder bruidegom: Jeltje van Hasselt, wonende te Groningen
Vader bruid: Lazarus Heimans Knorringa, vellenbloter te Groningen 
Moeder bruid: Mindeltje Levi Polak, wonende te Groningen 

https://www.dutchjewry.org/genealogy/ndbcore/2228.shtml
Levie kwam uit een gezin van tien kinderen die allen in Groningen zijn geboren en daar zijn overleden. Eén van hen was een levenloos geboren meisje, en vier anderen zijn nog geen jaar geworden.

Levie en Pouline hadden zes kinderen die allen in Groningen zijn geboren. Alleen Hartog, hun eerstgeborene, is volwassen geworden; de andere vijf zijn heel jong in Groningen overleden.

Volgens het bovenstaande gegevensbestand zou Hartog, die op 29-03-1870 in Groningen werd geboren, op 23-07-1943 in Sobibor zijn vermoord. Hiervoor kan echter in andere bronnen geen bevestiging worden gevonden. 

Volgens het Huwelijksregister 1897 in Groningen (aktenr 404) is Hartog Kisch op 31-05-1897 getrouwd met Rosalia Frank te Quedlingburg in Duitsland. Het echtpaar had twee dochters. Zijn echtgenote en hun oudste dochter zijn in de Shoah omgekomen: https://www.joodsmonument.nl/nl/page/205864/rosalia-kisch-frank
Rosalia Kisch-Frank is op 06-8-1871 in Nieder-Ohmen geboren en op 23-04-1943 in Sobibor vermoord. Haar laatste adres was Dintelstraat 56 I in Amsterdam. 

Volgens de SAA-archiefkaart van Rosalia Frank is haar huwelijk dat op 31-05-1897 in Quedlingburg werd gesloten, op 01-04-1932 ontbonden door het overlijden van haar echtgenoot Hartog Kisch in Frankfurt am Main. Zij is op 19-11-1938 via Berlijn naar Amsterdam verhuisd en op 01-07-1943 in Westerbork aangekomen.

Het overlijden van Hartog Kisch in april 1932 in Frankfurt am Main wordt verder bevestigd door een interview met zijn kleindochter Eleonore (Lore) Esther Siegel-Spier voor de USC Shoah Foundation, Holocaust - Jewish Survivor Interviews (Ancestry). Zij zal een dochter uit het eerste huwelijk van haar moeder Paula Luise Kisch geweest zijn.

Paula Luise Katz-Kisch, de eerste dochter van Hartog Kisch en Rosalia Frank, is op 08-03-1901 in Groningen geboren en is evenals haar tweede echtgenoot Leo Katz en hun zoontje Harry Hartog Raphael (9 maanden) op 19-11-1943 in Auschwitz vermoord. 

https://www.bundesarchiv.de/gedenkbuch/en1071144
Volgens de informatie uit dit gedenkboek was Paula Luise eerder getrouwd geweest met Hermann Spier en van hem gescheiden. Zij woonde toen in Berlijn (Schöneberg) en is op 24-12-1938 naar Nederland geëmigreerd.

Rita Kisch, de tweede dochter van Hartog en Rosalia Frank, is op 07-03-1902 in Groningen geboren (aktenr. 390) en volgens https://www.geni.com op 15-09-1983 in New York overleden. Zij was met Hans Jacob Weill getrouwd.
2022/02/16
bnnch